Në këtë dritare do të gjeni informacion mbi vendin e tregtisë mes Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian, kërkesat që duhet të plotësojnë produktet shqiptare për t’u eksportuar në vendet e Bashkimit Evropian dhe kërkesat që duhet të plotësojnë produktet e prodhuara në BE për t’u importuar në Shqipëri.
Rregjimi tregtar midis Bashkimit Evropian dhe Shqipërisë rregullohet nëpërmjet Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit (MSA) nënshkuar në vitin 2006. MSA përbën dokumentin kryesor mbi të cilin bazohen marrëdhëniet mes Shqipërisë dhe Bashkimit Evropian dhe instrumentin kryesor për çuarjen përpara të procesit të integrimit. Zbatimi i Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit ka dhënë efektet e tij në ndryshime të dukshme në regjimin doganor dhe atë tregtar të Shqipërisë me vendet e Bashkimit Europian.
Regjimi tregtar i Shqipërisë ka tiparet kryesore të mëposhtme:
- Tarifat doganore të zbatuara në Shqipëri janë vetëm “ad valorem”, në dallim nga Bashkimi Evropian, ku tarifat doganore aplikohen në disa forma, ku përfshihen tarifa “ad valorem”, tarifa fikse ose tarifa të kombinuara.
- Shqipëria nuk ofron sistem të përgjithshëm të preferencave (SPP), ndërsa Bashkimi Evropian ofron SPP për shumë vende në zhvillim.
- Shqipëria nuk bën pjesë në asnjë bashkim doganor, ndërsa Bashkimi Evropian është një bashkim doganor, në të cilin përfshihet edhe Turqia për produktet industriale, si dhe është pjesë e zonës ekonomike evropiane (EEA) ku përveç anëtarëve të saj përfshin edhe vendet e EFTA-s.
Bashkimi Evropian është partneri kryesor i Shqipërisë në tregtinë ndërkombëtare. Për vitin 2016, shkëmbimet tregtare me vendet e BE përfaqësojnë 67,5 % të volumit të tregtisë ndërkombëtare. Eksportet drejt vendeve të BE-së përfaqësojnë 77,9 % të eksporteve gjithsej dhe importet nga vendet e BE-së zënë 63,2 % të importeve gjithësej. Partnerët kryesorë tregtarë evropianë janë: Italia, Gjermania dhe Greqia.
Produktet industriale më të eksportuara nga Shqipëria janë produktet fason, veshjet dhe këpucët, mineralet dhe artikujt metalikë, ndërsa produktet më të eksportuara bujqësore janë peshku e produktet e përpunuara të peshkut (acuget), bimët aromatike e mjekësore e perimet e frutat e freskëta e të përpunuara. Produktet industruale më të importuara janë lëndet djegëse dhe mineralet, mjetet motorrike, makineritë mekanike e elektrike, produktet farmaceutike e kimike, tekstilet, metalet bazë, veshjet e këmbës e tekstilet, materialet e ndërtimit, etj; ndërsa prokdukte bujqësore e të ushqimit më të importuara janë pijet,përgatitjet e drithërave, cigaret, prodyuktet e peshkut, frutat e perimet, etj,
Detyrimet doganore për importet drejt Shqipërisë së mallrave industriale që e kanë origjinën në Komunitet, shfuqizohen me hyrjen në fuqi të MSA-së, dhe pjesa tjetër (sipas Shtojcës I) reduktohen gradualisht dhe anulohen 5 vite pas hyrjes në fuqi të MSA-së. Kufizimet sasiore për importet drejt Shqipërisë së mallrave që e kanë origjinën në BE dhe masat me efekt të barabartë me to, shfuqizohen në datën e hyrjes në fuqi të MSA-së. Shqipëria shfuqizon detyrimet doganore të aplikueshme për importet e disa produkteve bujqësore që e kanë origjinën në Komunitet, të renditura në Shtojcën II (a) me hyrjën në fuqi të MSA-së; redukton në mënyrë progresive detyrimet doganore për importet e disa produkteve bujqësore që e kanë origjinën në Komunitet, të renditura në Shtojcën II (b) në përputhje me kalendarin e treguar për çdo produkt në atë Shtojcë; shfuqizon detyrimet doganore për importet e disa produkteve bujqësore që e kanë origjinën në Komunitet, të renditura në Shtojcën II (c) brenda kufirit të kuotës tarifore të paraqitur për produktet në fjalë.
Për më shumë informacion lidhur me regjimin tregtar mes BE-së dhe Shqipqrisë, konsultoni Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit http://shtetiweb.org/ëp-content/uploads/2014/02/Marreveshja_e_Stabilizim-Asocijimit.pdf , ose http://www.dogana.gov.al/d/182/249/0/263/marreveshjet-e-tregtise-se-lire.
Për të njohur kërkesat rregullatore të eksportit të produkteve në Bashkimin Evropian, ndiqni hapat e mëposhtëm:
1. Klikoni linkun e mëposhtëm: (lexoni me kujdes hapat 2-4 para se të klikoni) http://www.exporthelp.europa.eu/thdapp/display.htmpage=form%2fform_MyExport.html&docType=main&languageId=en.
2. Vendosni kodin e produktit që doni të eksportoni. Nëse nuk e dini kodin, klikoni tek “Gjej Kodin e Produktit tim” (“Find my product Code”).
3. Tek "Vendi i Origjinës" ("Country of Origin"), zgjidhni Albania dhe tek Vendi i Destinacionit ("Destination Country"), vendosni një nga vendet e BE-së.
Tani ju jeni në hapësirën e interesit tuaj!
4. Klikoni tek “Kërkesat” ("Requirements") për të mësuar kërkesat rregullatore të eksportit të produktit në Bashkimin Evropian.
5. Klikoni tek "Tarifat" ("Tariffs") për të mësuar për të mësuar tarifat dhe pagesat e tjera të eksportit të produktit në Bashkimin Evropian.
Manuali: Si të eksportohet në Bashkimin Evropian? Sporteli i eksporteve në Bashkimin Evropian udhëzon në mënyrë të thjeshtë, hap pas hapi, mënyrën se si mund të konsultohen kërkesat rregullatore dhe tarifat e pagesat e tjera.
Perimet e frutat janë produkte të rëndësishme eksporti në Bashkimin Evropian. Informacion të detajuar mbi kërkesat rregullatore të eksportit të frutave e perimeve, mund të konsultoni në "Kërkesat ligjore të Bashkimit Evropian për Importin e Frutave dhe Perime", dhe "Guidë e Kërkesave të Tregut për Siguri e Cilësi ndaj Eksportuesve të Frutave dhe Perimeve fë Freskëta nga Vendet e Treta".
Për të njohur nivelin e tarifave doganore dhe kërkesat dokumentare e rregullatore të importit të produkteve në Shqipqëri nga vendet e BE-së, ndiqni hapat e mëposhtëm.
1. Klikoni linkun e mëposhtëm: http://madb.europa.eu/madb/indexPubli.htm.
2. Tek "Vendi" ("Country"), zgjidhni në çdo rast Albania.
3. Tek "Kodi i produktit" ("Product code") vendosni kodin e produktit që doni të importoni në Shqipëri. Nëse nuk e dini kodin, klikoni tek “Gjej Kodin e Produktit tim” (“Find my product Code”).
4. Klikoni tek "Tarifat e zbatuara" ("Applied Tariffs") për të mësuar për të mësuar tarifat dhe pagesat e tjera të importit të produktit në Shqipëri.
Klikoni tek “Formalitetet e importit” ("Import Formalities") për të mësuar kërkesat dokumentare e rregullatore të importit të produktit në Shqipëri.
Marrëveshja e Stabilizim Asocimit rregullon tregtinë preferenciale mes Shqipërisë dhe vendeve të Bashkimit Evopian. Marrëveshja mund të konsultohet në: http://shtetiweb.org/wp-content/uploads/2014/02/Marreveshja_e_Stabilizim-Asocijimit.pdf, ose http://www.dogana.gov.al/d/182/249/0/263/marrëveshjet-e-tregtisë-së-lirë.
